ความรับผิดส่วนแรก ( Deductible ) คือความรับผิดเพื่อความเสียหายที่กรมธรรม์ประกันภัยกำหนดไว้ให้ผู้เอาประกันภัยต้องรับผิดชอบเอง ก่อนที่ผู้รับประกันภัยจะชดใช้ค่าสินไหมทดแทนในส่วนที่เกินจากนี้
พูดกันง่ายๆ ก็ คือ ถ้าความเสียหายที่เกิดขึ้น ยังน้อยกว่าความรับผิดส่วนแรก ผู้เอาประกันภัยก็ต้องรับผิดชอบเอง บริษัทประกันภัยจะยังไม่ชดใช้ค่าสินไหมให้นั่นเอง
โดยลักษณะของการกำหนด ความรับผิดส่วนแรกนั้น จะแบ่งออกเป็น
- เป็นจำนวนเงินคงที่ เช่น ในกรมธรรม์เขียนว่า ความรับผิดส่วนแรก ของผู้เอาประกันภัย สำหรับความเสียหายอันเกิดจากการโจรกรรม อยู่ที่ 3,000 บาทต่อเหตุการณ์
หมายความว่า ถ้าบ้านหลังที่เราทำประกัน ถูกโจรกรรมงัดแงะ แล้วทำให้เกิดความเสียหายหรือทรัพย์สินสูญหาย ถ้าเป็นจำนวนเงิน
- ต่ำกว่า 3,000 บาท บริษัทประกันภัยจะไม่ชดใช้ค่าสินไหมให้ โดยผู้เอาประกันภัยต้องเป็นผู้รับผิดชอบเอง
- สูงกว่า 3,000 บาท เช่น 200,000 บาท ในกรณีนี้ ผู้เอาประกันภัย ต้องรับผิดชอบเอง 3,000 บาท ส่วนอีก 197,000 บาท ทางบริษัทประกันภัยเป็นผู้รับผิดชอบ
- เป็น เปอร์เซ็นต์ ( % ) ของความเสียหาย เช่น ในกรมธรรม์ระบุว่า ความรับผิดส่วนแรก ของผู้เอาประกันภัย สำหรับความเสียหายอันเกิดจากการลมพายุ แต่ละเหตุการณ์อยู่ที่ 5 % ของความเสียหาย
หมายความว่าทุกครั้งที่ทรัพย์สินที่เราทำประกันได้รับความเสียหายอันเกิดจากลมพายุ ความเสียหายที่เกิดขึ้น เราต้องร่วมรับผิดชอบ 5 % เช่นเกิดความเสียหาย 100,000 บาท บริษัทประกันภัยรับผิดชอบ 95,000 บาท เรารับผิดชอบ 5% ก็ 5,000 บาท
- เป็นทั้งจำนวนเงินและเปอร์เซ็นต์ พร้อมกัน เช่น ในกรมธรรม์ระบุว่า ความรับผิดส่วนแรก ของผู้เอาประกันภัย สำหรับความเสียหายอันเกิดจากการน้ำท่วม แต่ละเหตุการณ์อยู่ที่ 10 % ของความเสียหาย หรือขั้นต่ำ 10,000 บาท ขึ้นอยู่กับว่าจำนวนใดจะมากกว่ากัน
ตัวอย่าง เช่น น้ำท่วมเกิดความเสียหาย
- 8,000 บาท ในกรณีนี้เราต้องรับผิดชอบเองทั้งหมด
- 50,000 บาท ในกรณีนี้ 10% คือ 5,000 บาท ต่ำกว่าขั้น ต่ำที่ 10,000 บาท ดังนั้นให้ยึดที่ 10,000 บาท ประกันจ่ายสินไหม 40,000 บาท เรารับผิดชอบเอง 10,000 บาท
- 300,000 บาท ในกรณีนี้ 10% คือ 30,000 บาท สูงกว่าขั้น ต่ำที่ 10,000 บาท ดังนั้นให้ยึดที่ 10 % ประกันจ่ายสินไหม 270,000 บาท เรารับผิดชอบเอง 30,000 บาท
สำหรับเหตุผลที่ต้องมีการติดความรับผิดส่วนแรก ในกรมธรรม์นั้น ก็แบ่งเป็นได้หลายเหตุผลด้วยกันคือ
- การติดความรับผิดส่วนแรก มีผลทำให้เบี้ยประกันภัยลดลง เนื่องจากบริษัทประกันภัยไม่ต้องรับผิดตั้งแต่บาทแรก
- ในบางภัยเมื่อเกิดขึ้นจะมีความเสียหายเป็นมูลค่าสูง เช่นภัยธรรมชาติต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น แผ่นดินไหว หรือ น้ำท่วม ซึ่งส่วนใหญ่ในการรับประกันของบริษัทประกันภัยในบ้านเรานั้น จะทำการกระจายความเสี่ยงออกไปยังบริษัทประกันภัยต่อ ( Re-insurance ) ซึ่งในสัญญาประกันภัยต่อก็จะมีการกำหนดรูปแบบความรับผิดส่วนแรกไว้ในสัญญารับประกันภัยต่อเช่นเดียวกัน
- การติดความรับผิดส่วนแรก จะทำให้ผู้เอาประกันภัยระมัดระวัง และช่วยป้องกันทรัพย์สินที่อาจจะเกิดความเสียหายได้ เช่นถ้าติดความรับผิดส่วนแรกสำหรับภัยน้ำท่วมที่ 50, 000 บาท แทนที่ผู้เอาประกันภัยจะวางสินค้าไว้กับพื้น ก็อาจจะหาชั้นวาง มายกสินค้าให้สูงขึ้น หรือ ทำการย้ายสินค้าถ้าเห็นว่ามีความเสี่ยงที่จะน้ำท่วม
